Tekst: Kata­rzy­na Kałaska
Zdję­cia: Vers-24

Selen to pier­wia­stek wystę­pu­ją­cy w przy­ro­dzie w dwóch for­mach: orga­nicz­nej (łatwiej absor­bo­wa­nej przez orga­nizm ludz­ki) oraz nie­orga­nicz­nej. Jest dostar­cza­ny z żyw­no­ścią pocho­dze­nia roślin­ne­go i zwie­rzę­ce­go. Sub­stan­cje zawie­ra­ją­ce selen do nie­daw­na uzna­wa­ne były za czyn­ni­ki o poten­cjal­nym dzia­ła­niu nowo­two­ro­wym. Wraz z roz­wo­jem nauki i po prze­pro­wa­dze­niu licz­nych badań uzna­no je jed­nak za czyn­ni­ki przeciwnowotworowe.

Selen peł­ni waż­ne funk­cje fizjo­lo­gicz­ne, przy czym róż­ni­ca mię­dzy ilo­ścią potrzeb­ną a szko­dli­wą jest nie­du­ża. Dzien­ne zapo­trze­bo­wa­nie doro­słe­go czło­wie­ka wyno­si 50–100 μg. Zaob­ser­wo­wa­no, iż ochron­ny efekt sele­nu uzy­ski­wa­ny jest dopie­ro po dostar­cze­niu orga­ni­zmo­wi ludz­kie­mu daw­ki 250–300 μg/dzień. War­to­ści te kil­ka­krot­nie prze­kra­cza­ją śred­nią zawar­tość sele­nu w die­cie ludzi. Nale­ży zazna­czyć, iż wiel­kość tej daw­ki leży poni­żej dol­nej gra­ni­cy tok­sycz­no­ści (750‑1000 μg/dzień).

Dla­cze­go selen w die­cie jest tak waż­ny? Po prze­pro­wa­dze­niu badań kli­nicz­nych odno­to­wa­no kore­la­cję nie­do­bo­ru sele­nu ze zwięk­sze­niem ryzy­ka zacho­ro­wa­nia na cho­ro­by nowo­two­ro­we, ogra­ni­cze­nie spraw­no­ści ukła­du odpor­no­ścio­we­go oraz powsta­wa­nie zabu­rzeń pra­cy ser­ca i tar­czy­cy. Suple­men­ta­cja sele­nem jest pole­ca­na oso­bom z nie­do­czyn­no­ścią tar­czy­cy czy cho­ro­bą Hashi­mo­to. W codzien­nym życiu, peł­nym stre­sów war­to zadbać o pra­wi­dło­wą podaż skład­ni­ka, któ­ry prze­ciw­dzia­ła nie­ko­rzyst­nym pro­ce­som zacho­dzą­cym na jego skutek.

Dzia­ła­nie selenu
Selen ma dzia­ła­nie prze­ciw­u­tle­nia­ją­ce przez co ogra­ni­cza nie­po­rzą­da­ne pro­ce­sy perok­sy­da­cji (utle­nia­nia) lipi­dów, struk­tur RNA i DNA. Sta­no­wi więc ochro­nę przed uszko­dze­nia­mi gene­tycz­ny­mi (np. na sku­tek dzia­ła­nia wol­nych rod­ni­ków), będą­cych bez­po­śred­nią przy­czy­ną powsta­wa­nia cho­rób nowo­two­ro­wych. 

Efekt ochron­ny sele­nu jest uzy­ski­wa­ny rów­nież poprzez neu­tra­li­zo­wa­nie dzia­ła­nia afla­tok­syn, któ­re mają dzia­ła­nie muta­gen­ne. Są to ple­śnie, któ­re mogą wystę­po­wać w źle prze­cho­wy­wa­nych orze­chach ziem­nych, zbo­żach, przy­pra­wach czy migdałach.

Uwa­ża się, że nawet w momen­cie poja­wie­nia się komó­rek rako­twór­czych w orga­ni­zmie, selen blo­ku­je ich dal­szy roz­wój, zatem nazy­wa­nie sele­nu „pier­wiast­kiem życia” wyda­je się być uzasadnione.

Źró­dła selenu
Znaj­dzie­my go w wie­lu pro­duk­tach. Praw­dzi­wym bogac­twem sele­nu są orze­chy bra­zy­lij­skie. Jed­na sztu­ka wystar­czy, aby pokryć zapo­trze­bo­wa­nie na ten skład­nik mine­ral­ny. Powin­ny o tym pamię­tać przede wszyst­kim oso­by cier­pią­ce na nie­do­czyn­ność tar­czy­cy. Poza tym znaj­dzie­my go w rybach i owo­cach morza, podro­bach, dro­biu, jajach,  ryżu brą­zo­wym, pie­czy­wie peł­no­ziar­ni­stym, kuku­ry­dzy, czosn­ku i cebuli.

For Vers-24, Warsaw

_____

POLECAJCIE:

Komentarze

komentarzy