Witamina D pełni wiele ważnych funkcji w naszym organizmie, dlatego powinna być dostarczana w odpowiednich dawkach. Zarówno nadmiar, jak i niedobór witaminy D w organizmie może mieć poważne skutki zdrowotne. Przedawkowanie witaminy D zdarza się stosunkowo rzadko (kiedy przyjmiemy za dużą dawkę preparatu witaminowego), ale niedobór tej witaminy jest coraz częstszy (zazwyczaj spowodowany jest zbyt niską ekspozycją na światło słoneczne). W okresie jesienno-zimowym produkcja witaminy D jest niewystarczająca, natomiast latem często stosujemy kremy z filtrem, które chronią nas przed poparzeniami słonecznymi. Sprawdźcie, jakie są skutki niedoboru witaminy D i które produkty ją zawierają.
Pokrycie zapotrzebowania na witaminę D z produktów spożywczych jest bardzo trudne. Witaminę tę najczęściej dostarczamy wraz ze spożyciem tłustych ryb oraz wzbogaconych produktów mlecznych. Zalecana dzienna dawka dla osób dorosłych wynosi około 4000 j.m/ dobę. Niedobór witaminy D jest bardzo powszechny. Szacuje się, że około 1 miliarda ludzi na całym świecie mają niski poziom tej witaminy we krwi. Niedobory witaminy D w okresie płodowym mogą skutkować zaburzeniem rozwoju mózgu oraz uszkodzeniem jego funkcji. Zbyt mała ilość witaminy D u dzieci przyczynia się do rozwoju krzywicy, zaś u dorosłych – do osteoporozy i osteomalacji (proces rozmiękania kości). Mięśnie są coraz słabsze, mogą także pojawić się problemy z chodzeniem. Niedobór witaminy D związany jest ze zwiększonym ryzykiem rozwoju otyłości, cukrzycy, nowotworów, chorób układu krążenia oraz chorób autoimmunologicznych.
Czynniki ryzyka związane z niedoborem witaminy D:
- podeszły wiek,
- otyłość lub nadwaga,
- dieta uboga w ryby i produkty mleczne,
- ciągłe używanie filtrów przeciwsłonecznych podczas przebywania na słońcu,
- częste przebywanie w mieszkaniach, uniknie słońca,
- choroby przewodu pokarmowego (zaburzenia wchłaniania).
Witamina D – objawy niedoboru:
- Częste infekcje – witamina D odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Jednym z najczęstszych objawów niedoboru jest zwiększone ryzyko wystąpienia choroby lub infekcji. Jeśli często chorujesz, przyczyną może być niski poziom witaminy D.
Badania wykazały związek pomiędzy niedoborem tej witaminy i infekcjami dróg oddechowych, takich jak: przeziębienie, zapalenie oskrzeli i zapalenie płuc.
- Nieustanne uczucie zmęczenia – uczucie zmęczenia może mieć wiele przyczyn, a niedobór witaminy D może być jednym z nich. Suplementacja jest wtedy niezbędna.
- Bóle kostno-mięśniowe – niski poziom witaminy D może być przyczyną bólu kości oraz bólu dolnej części pleców. Witamina D utrzymuje zdrowie kości poprzez wiele mechanizmów, między innymi poprawia wchłanianie wapnia w organizmie. Bóle kości oraz bóle w dolnej części pleców mogą być objawem nieodpowiednich poziomem witaminy D we krwi.
- Depresja, obniżony nastrój – badania wykazały, że depresja jest związana z niskim poziomem witaminy D w organizmie (zwłaszcza u ludzi starszych), a odpowiednia suplementacja poprawia nastrój i kondycję psychiczną. Niektóre z badań badania wykazały, że podawanie witaminy D osobom z niedoborem pomaga zmniejszyć objawy depresji sezonowej, która pojawia się podczas chłodniejszych miesięcy.
- Powolne gojenie się ran – powolne gojenie się ran po zabiegu chirurgicznym lub urazie może wskazywać, że poziom witaminy D jest zbyt niski. Wyniki badań sugerują, że witamina D zwiększa wytwarzanie związków, które mają zasadnicze znaczenie dla procesu gojenia się ran.
- Utrata masy kostnej – rozpoznanie niskiej gęstości mineralnej kości może być związane z niedoborem witaminy D, której odpowiednia ilość jest bardzo ważna dla zachowania masy kostnej podczas procesu starzenia się. Starsze kobiety, u których zdiagnozowano utratę masy kostnej powinny suplementować nie tylko wapń, ale i witaminę D. W dużym badaniu, w którym uczestniczyło ponad 1100 kobiet w średnim wieku (w okresie menopauzy lub po menopauzie), naukowcy odkryli silny związek między niskim poziomem witaminy D i niską gęstością mineralną kości. Odpowiednie spożycie witaminy D oraz utrzymanie jej prawidłowego stężenia we krwi może pomóc w ochronie masy kostnej i zmniejszeniu ryzyka złamań.
- Wypadanie włosów – wypadanie włosów może być oznaką niedoboru witaminy D u kobiet. Łysienie plackowate jest chorobą autoimmunologiczną, która charakteryzuje się dużą utratą włosów z głowy oraz innych części ciała. Jest ono związane z krzywicą, która występuje u dzieci z powodu niedoboru witaminy D. Niski poziom witaminy D może być czynnikiem ryzyka rozwoju łysienia plackowatego.
Niedobór witaminy D jest bardzo powszechny. Większość ludzi nie zdaje sobie z tego sprawy, ponieważ objawy są często trudne do wychwycenia i niespecyficzne, co oznacza, że trudno jest się dowiedzieć, czy są one rzeczywiście spowodowane niskim poziomem witaminy D. Jeśli uważasz, że możesz mieć niedobór witaminy D, skonsultuj się z lekarzem. Korekcja niedoboru jest bardzo łatwa – wystarczy zwiększyć ekspozycję na słońce, jeść więcej pokarmów bogatych w witaminę D lub stosować suplementy.
Tekst: Martyna Ludwiniak
Grafika: Laura Osakowicz