Wszystko, co warto wiedzieć o batatach

Bataty (łac. Ipomoea batatas), czyli słodkie ziemniaki pochodzą z Ameryki Środkowej,  a obecnie importowane są głównie z Indii oraz Afryki.  Nie są one tak częstym gościem na polskich stołach, jak tradycyjne ziemniaki, ale zyskują coraz większą popularność. Duża zawartość błonnika, karotenoidów i potasu to tylko niektóre z ich zalet.

Bata­ty

Bul­wy bata­tów są dłu­gie i kształ­tem przy­po­mi­na­ją sto­żek, zaś ich miąższ przyj­mu­je róż­ne bar­wy – bia­łą, beżo­wą, czer­wo­ną, różo­wą, fio­le­to­wą, żół­tą i poma­rań­czo­wą. W zależ­no­ści od kolo­ru miąż­szu, bata­ty mają róż­ne wła­ści­wo­ści – przy­kła­do­wo odmia­na czer­wo­na pozy­tyw­nie wpły­wa na pra­cę ser­ca, a żół­ta dba o nasz wzrok. Wyróż­nia się 2 rodza­je bata­tów: słod­kie oraz gorz­kie. Odmia­na słod­ka jest prze­zna­czo­na do kon­sump­cji, zaś gorz­ka jest tru­ją­ca. Ze wzglę­du na dużą zawar­tość skro­bi bata­ty sta­no­wią bar­dzo dobre źró­dło ener­gii. Mają niski indeks gli­ke­micz­ny (niż­szy niż ziem­nia­ki), a w związ­ku z tym pro­ces uwal­nia­nia z nich ener­gii jest wol­niej­szy. W porów­na­niu do ziem­nia­ków zawie­ra­ją oko­ło 50 % wię­cej skład­ni­ków odżyw­czych, ale podob­nie jak te wspo­mnia­ne, mię­dzy inny­mi dzię­ki zawar­to­ści wita­mi­ny C, wyka­zu­ją dzia­ła­nie prze­ciw­za­pal­ne. Zawar­ty w nich błon­nik pokar­mo­wy regu­lu­je pra­cę jelit i zapo­bie­ga zaparciom. 

Bata­ty – wła­ści­wo­ści odżywcze 

Bata­ty są boga­te w węglo­wo­da­ny zło­żo­ne oraz błon­nik. Ponad­to zawie­ra­ją wie­le wita­min, takich jak wita­mi­na C, E, kwas folio­wy, wita­mi­ny z gru­py B, beta-karo­ten oraz skład­ni­ków mine­ral­nych. Słod­kie ziem­nia­ki są zna­ko­mi­tym źró­dłem NNKT (Nie­zbęd­ne Nie­na­sy­co­ne Kwa­sy Tłusz­czo­we), szcze­gól­nie lino­lo­we­go i lino­le­no­we­go. Ponad­to zawie­ra­ją dużo włók­na pokar­mo­we­go, któ­re skła­da się głów­nie z pek­tyn oraz celu­lo­zy. Naj­waż­niej­sze wła­ści­wo­ści odżyw­cze słod­kich ziem­nia­ków to zawartość:

• wita­mi­ny B6 – zmniej­sza zawar­tość homo­cy­ste­iny w orga­ni­zmie, któ­ra dzia­ła prozapalnie,
• wita­mi­ny C – przy­spie­sza goje­nie się ran, wzmac­nia układ odpor­no­ścio­wy oraz wspo­ma­ga syn­te­zę kolagenu,
• wita­mi­ny D – popra­wia naszą kon­dy­cję psy­chicz­ną i wspo­ma­ga układ nerwowy,
• żela­za – redu­ku­je stres i wspo­ma­ga pro­duk­cję czer­wo­nych krwinek,
• magne­zu – wspo­ma­ga pra­cę ukła­du krwio­no­śne­go oraz nerwowego,
• pota­su – regu­lu­je pra­cę ser­ca, odpo­wia­da na pra­wi­dło­we funk­cjo­no­wa­nie mię­śni oraz ukła­du nerwowego,
• karo­te­no­idów – są sil­ny­mi prze­ciw­u­tle­nia­cza­mi, wzmac­nia­ją wzrok, chro­nią przed nowo­two­ra­mi i opóź­nia­ją pro­ces starzenia.

Bata­ty – wła­ści­wo­ści zdrowotne

• Cukrzy­ca – słod­kie ziem­nia­ki przy­czy­nia­ją się do popra­wy wraż­li­wo­ści na insu­li­nę. Ze wzglę­du na niski indeks gli­ke­micz­ny, Ame­ry­kań­skie Towa­rzy­stwo Dia­be­to­lo­gicz­ne zale­ca włą­cze­nie ich do die­ty osób cho­rych na cukrzy­cę. Bada­nia poka­za­ły, że oso­by cho­re na cukrzy­cę typu 1, któ­re włą­czy­ły bata­ty do swo­jej die­ty mają mniej epi­zo­dów gwał­tow­ne­go spad­ku glu­ko­zy we krwi. 
• Ciśnie­nie krwi – zawar­ty w bata­tach potas poma­ga regu­lo­wać ciśnie­nie krwi oraz zmniej­sza ryzy­ko zgo­nu o 20%.
• Nowo­two­ry – die­ta boga­ta w beta-karo­ten może chro­nić prze­ciw roz­wo­jo­wi raka gru­czo­łu kro­ko­we­go u mło­dych mężczyzn.
• Układ pokar­mo­wy – ze wzglę­du na dużą zawar­tość błon­ni­ka słod­kie ziem­nia­ki poma­ga­ją zapo­bie­gać zapar­ciom i regu­lu­ją pra­cę jelit.
• Układ odpor­no­ścio­wy – dzię­ki dużej zawar­to­ści wita­mi­ny C oraz beta-karo­te­nu bata­ty wzmac­nia­ją odporność.
• Wzrok – zawar­tość beta-karo­te­nu w słod­kich ziem­nia­kach wspo­ma­ga wzrok i zmniej­sza ryzy­ko wystą­pie­nia zwy­rod­nie­nia plam­ki żółtej.

Bata­ty – zasto­so­wa­nie w kuchni

Podob­nie jak ziem­nia­ki, bata­ty może­my spo­ży­wać w for­mie goto­wa­nej lub pie­czo­nej. Jeśli jeste­ście fana­mi zup może­cie spró­bo­wać przy­rzą­dzić ze słod­kich ziem­nia­ków zupę krem. Słod­kie ziem­nia­ki mogą sta­no­wić tak­że skład­nik cia­sta lub pud­din­gu. Pamię­taj­cie, żeby prze­cho­wy­wać je w ciem­nym, chłod­nym miej­scu. Suro­wych bata­tów nie prze­cho­wu­je­my w lodówce.

Jeśli nie prze­pa­da­cie za sma­kiem naszych rodzi­mych ziem­nia­ków koniecz­nie spró­buj­cie pie­czo­nych bata­tów – oso­bom, któ­re lubią lek­ki słod­ki posmak z pew­no­ścią przy­pad­ną do gustu.

Tekst: Mar­ty­na Ludwiniak

Zdję­cia: Lau­ra Osakowicz

Komentarze

komentarzy