Bataty (łac. Ipomoea batatas), czyli słodkie ziemniaki pochodzą z Ameryki Środkowej, a obecnie importowane są głównie z Indii oraz Afryki. Nie są one tak częstym gościem na polskich stołach, jak tradycyjne ziemniaki, ale zyskują coraz większą popularność. Duża zawartość błonnika, karotenoidów i potasu to tylko niektóre z ich zalet.
Bulwy batatów są długie i kształtem przypominają stożek, zaś ich miąższ przyjmuje różne barwy – białą, beżową, czerwoną, różową, fioletową, żółtą i pomarańczową. W zależności od koloru miąższu, bataty mają różne właściwości – przykładowo odmiana czerwona pozytywnie wpływa na pracę serca, a żółta dba o nasz wzrok. Wyróżnia się 2 rodzaje batatów: słodkie oraz gorzkie. Odmiana słodka jest przeznaczona do konsumpcji, zaś gorzka jest trująca. Ze względu na dużą zawartość skrobi bataty stanowią bardzo dobre źródło energii. Mają niski indeks glikemiczny (niższy niż ziemniaki), a w związku z tym proces uwalniania z nich energii jest wolniejszy. W porównaniu do ziemniaków zawierają około 50 % więcej składników odżywczych, ale podobnie jak te wspomniane, między innymi dzięki zawartości witaminy C, wykazują działanie przeciwzapalne. Zawarty w nich błonnik pokarmowy reguluje pracę jelit i zapobiega zaparciom.
Bataty – właściwości odżywcze
Bataty są bogate w węglowodany złożone oraz błonnik. Ponadto zawierają wiele witamin, takich jak witamina C, E, kwas foliowy, witaminy z grupy B, beta-karoten oraz składników mineralnych. Słodkie ziemniaki są znakomitym źródłem NNKT (Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe), szczególnie linolowego i linolenowego. Ponadto zawierają dużo włókna pokarmowego, które składa się głównie z pektyn oraz celulozy. Najważniejsze właściwości odżywcze słodkich ziemniaków to zawartość:
- witaminy B6 – zmniejsza zawartość homocysteiny w organizmie, która działa prozapalnie,
- witaminy C – przyspiesza gojenie się ran, wzmacnia układ odpornościowy oraz wspomaga syntezę kolagenu,
- witaminy D – poprawia naszą kondycję psychiczną i wspomaga układ nerwowy,
- żelaza – redukuje stres i wspomaga produkcję czerwonych krwinek,
- magnezu – wspomaga pracę układu krwionośnego oraz nerwowego,
- potasu – reguluje pracę serca, odpowiada na prawidłowe funkcjonowanie mięśni oraz układu nerwowego,
- karotenoidów – są silnymi przeciwutleniaczami, wzmacniają wzrok, chronią przed nowotworami i opóźniają proces starzenia.
Bataty – właściwości zdrowotne
- Cukrzyca – słodkie ziemniaki przyczyniają się do poprawy wrażliwości na insulinę. Ze względu na niski indeks glikemiczny, Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca włączenie ich do diety osób chorych na cukrzycę. Badania pokazały, że osoby chore na cukrzycę typu 1, które włączyły bataty do swojej diety mają mniej epizodów gwałtownego spadku glukozy we krwi.
- Ciśnienie krwi – zawarty w batatach potas pomaga regulować ciśnienie krwi oraz zmniejsza ryzyko zgonu o 20%.
- Nowotwory – dieta bogata w beta-karoten może chronić przeciw rozwojowi raka gruczołu krokowego u młodych mężczyzn.
- Układ pokarmowy – ze względu na dużą zawartość błonnika słodkie ziemniaki pomagają zapobiegać zaparciom i regulują pracę jelit.
- Układ odpornościowy – dzięki dużej zawartości witaminy C oraz beta-karotenu bataty wzmacniają odporność.
- Wzrok – zawartość beta-karotenu w słodkich ziemniakach wspomaga wzrok i zmniejsza ryzyko wystąpienia zwyrodnienia plamki żółtej.
Bataty – zastosowanie w kuchni
Podobnie jak ziemniaki, bataty możemy spożywać w formie gotowanej lub pieczonej. Jeśli jesteście fanami zup możecie spróbować przyrządzić ze słodkich ziemniaków zupę krem. Słodkie ziemniaki mogą stanowić także składnik ciasta lub puddingu. Pamiętajcie, żeby przechowywać je w ciemnym, chłodnym miejscu. Surowych batatów nie przechowujemy w lodówce.
Jeśli nie przepadacie za smakiem naszych rodzimych ziemniaków koniecznie spróbujcie pieczonych batatów – osobom, które lubią lekki słodki posmak z pewnością przypadną do gustu.
Tekst: Martyna Ludwiniak
Zdjęcia: Laura Osakowicz
