Historia fotografii reklamowej i mody w dobie PRL‑u jest jednym z najsłabiej rozpoznanych epizodów w dziejach polskiej twórczości fotograficznej. Specyfika gospodarczo-polityczna kraju oraz skupienie środowiska fotograficznego wokół celów wyznaczonych przez Związek Polskich Artystów Fotografików powodowały, że działalność komercyjna była marginalizowana i niemal całkowicie pomijana w twórczych życiorysach.

10.Zbigniew K. Wołyń­ski, b
ez tytu­łu, zdję­cie dla Biu­ra Mody, ok. 1956
–
1958, wła­sność Pio­tra Wołyń­skie­go,
odbit­ka żela­ty­no­wo
-
sre­bro
wa, 22 × 28,5 cm

Jed­ną z posta­ci nie­obec­nych w omó­wie­niach dwu­dzie­sto­wiecz­nej foto­gra­fii jest boha­ter wysta­wy Zbi­gniew K. Wołyń­ski, twór­ca, któ­ry ode­grał ogrom­ną rolę w kształ­to­wa­niu ówcze­snych wyobra­żeń o foto­gra­fii rekla­mo­wej i mody. Był foto­gra­fem wyzna­cza­ją­cym tren­dy w rodzi­mym śro­do­wi­sku twór­ców rekla­my, jed­no­cze­śnie w jego posta­wie i spe­cy­fi­ce warsz­ta­tu moż­na ujrzeć odbi­cie sze­re­gu uwa­run­ko­wań i kon­tek­sty funk­cjo­no­wa­nia ówcze­snych twór­ców nakie­ro­wa­nych na cele uty­li­tar­ne. W okre­sie od poło­wy lat pięć­dzie­sią­tych do schył­ku deka­dy gier­kow­skiej jego pra­ce wie­lo­krot­nie nabie­ra­ły cha­rak­te­ru mate­ria­łu wzor­co­we­go. Był on też pierw­szym pol­skim teo­re­ty­kiem foto­gra­fii mody, publi­ku­ją­cym w dru­giej poło­wie lat pięć­dzie­sią­tych, a jego tek­sty, ilu­stro­wa­ne wła­sny­mi pra­ca­mi, uka­zy­wa­ły się na tere­nie kra­jów demo­kra­cji ludo­wej. Pośród nich jed­nym z naj­waż­niej­szych był arty­kuł pt. Char­me und Phan­ta­sie opu­bli­ko­wa­ny w nie­miec­kim cza­so­pi­śmie „Foto­gra­fik” w 1957 roku, od któ­re­go został zapo­ży­czo­ny tytuł niniej­szej wysta­wy. Związ­ki arty­sty ze świa­tem mody wyni­ka­ły z fak­tu, że w okre­sie 1956–1958 był eta­to­wym foto­gra­fem „Biu­ra Mody”, fir­my, któ­ra sta­no­wi­ła zalą­żek legen­dar­nej Mody Polskiej.

Wołyń­ski, od prze­ło­mu lat 50. i 60., zaj­mo­wał się foto­gra­fią rekla­mo­wą, pra­cu­jąc dla wie­lu zle­ce­nio­daw­ców, a jego suk­ce­sy na nie­licz­nych ówcze­śnie wysta­wach orga­ni­zo­wa­nych pod hasła­mi, naj­pierw, foto­gra­fii użyt­ko­wej i póź­niej, od lat sie­dem­dzie­sią­tych, foto­gra­fii rekla­mo­wej, przy­nio­sły mu sze­reg nagród i zain­te­re­so­wa­nie jego oso­bą w bran­ży rekla­mo­wej. Był jedy­nym pol­skim foto­gra­fem, któ­re­go port­fo­lia i omó­wie­nia kil­ku­krot­nie przed­sta­wiał na swo­ich łamach bran­żo­wy mie­sięcz­nik „Rekla­ma”. Momen­tem kul­mi­na­cyj­nym karie­ry Zbi­gnie­wa K. Wołyń­skie­go stał się 1972 rok, kie­dy w trak­cie Mię­dzy­na­ro­do­we­go Kon­gre­su Rekla­my Socja­li­stycz­nej w Pozna­niu eks­po­no­wa­no jego indy­wi­du­al­ną wysta­wę jako jeden z ele­men­tów opra­wy pla­stycz­nej tego sze­ro­ko komen­to­wa­ne­go wyda­rze­nia, mają­ce­go na celu wyzna­czyć dro­gi roz­wo­jo­we dzia­łal­no­ści rekla­mo­wej w kra­jach RWPG. W jego pra­cach moż­na odna­leźć sze­reg inspi­ra­cji, od wzo­rów pły­ną­cych z przed­wo­jen­ne­go awan­gar­do­we­go kina i foto­gra­fii, przez sty­li­sty­kę foto­gra­fii zachod­nich maga­zy­nów mody takich jak: „Vogue” czy „Harper‘s Baza­ar” po Pol­ską Szko­łę Plakatu.

Twór­czość Zbi­gnie­wa K. Wołyń­skie­go sta­no­wi nie­wąt­pli­wie jed­ną z klu­czo­wych czę­ści skła­do­wych dzie­dzic­twa pol­skiej foto­gra­fii rekla­mo­wej dru­giej poło­wy XX wie­ku, a wysta­wa jest tak zaaran­żo­wa­na, by uka­zać nie tyl­ko doro­bek arty­sty i jego źró­dła, ale rów­nież poprzez m.in. swo­ją archi­tek­tu­rę – odtwa­rza­ją­cą wybra­ne aspek­ty ory­gi­nal­nych poka­zów arty­sty – poka­zać kon­tekst funk­cjo­no­wa­nia tego rodza­ju prac w dobie PRL‑u.

Wer­ni­saż: 25.03.2022 r., godz. 18:00
Miej­sce: Oddział Etno­gra­fii / Muzeum Naro­do­we w Gdań­sku,
          ul. Cyster­sów 19, Gdańsk
Wysta­wa czyn­na: 25.03.2022 – 30.06.2023

Kura­tor wysta­wy: Maciej Szymanowicz

Kie­row­nik pro­jek­tu: Wal­de­mar Elwart

Pro­jekt i aran­ża­cja wysta­wy: Doro­ta Terlecka

Pro­jek­ty gra­ficz­ne: Julia Mirny

Współ­pra­ca i kon­sul­ta­cje: Piotr Wołyński

Tekst/zdjęcia: mate­ria­ły prasowe

Komentarze

komentarzy