Cukier często służy nam jako nagroda. Nagradzamy nim nie tylko dzieci za dobre oceny w szkole, ale też siebie, na przykład po stresującym dniu, doświadczeniu porażki lub sukcesu. Dodajemy cukier do kawy, pieczemy go w naszych ulubionych smakołykach i polewamy nim śniadanie. Uwielbiamy słodkie rzeczy. Ale czy to oznacza, że jesteśmy od tego uzależnieni? Niestety, coraz więcej badań wskazuje, że nadmiar cukru może być tak samo uzależniający, jak niektóre narkotyki i może wywierać podobny wpływ na nasz mózg. Okres wakacyjny to dobry czas, aby przyjrzeć się swojemu odżywianiu i spróbować ograniczyć cukier w diecie.
Jak cukier działa na nasz mózg?
Jedzenie cukru uwalnia w naszym organizmie dopaminę, która jest odpowiedzialna za odczuwanie przyjemności. Dopamina jest neuroprzekaźnikiem i kluczowym elementem systemu „nagrody” związanego z uzależnieniami. Kiedy pewne zachowanie powoduje uwalnianie dopaminy, odczuwasz przyjemność, której chcesz doświadczyć ponownie, więc powtarzasz to zachowanie. Jeśli często nasze posiłki są bogate w cukier, nasz organizm przyzwyczaja się do niego i sprawiamy powstanie tolerancji na pewną dawkę cukru. Cukier wpływa na ośrodek nagrody w mózgu, co prowadzi do kompulsywnych zachowań, pomimo ich negatywnych konsekwencji zdrowotnych.
Najważniejszym faktem jest to, że cukier uzależnia i działa ośrodek nagrody w mózgu w taki sam sposób, jak wiele narkotyków. (na przykład kokaina). Podobnie jak narkotyki, może zniszczyć zdrowie i doprowadzić do różnego rodzaju dolegliwości, w tym chorób serca, cukrzycy, nadciśnienia, wysokiego poziomu cholesterolu, przyrostu masy ciała i przedwczesnego starzenia się. Cukier jest jedynym akceptowalnym społecznie, legalnym narkotykiem, który ma jednak śmiertelne konsekwencje.
Duży problem stanowi cukier dodawany do żywności. Większość napojów energetyzujących, napojów alkoholowych, kolorowych napojów gazowanych czy też napojów owocowych jest pełna tak zwanego „dodanego” cukru. Inne popularne źródło to przekąski. Dotyczy to nie tylko produktów takich jak ciasta, ciasteczka, pączki i lody. Duże ilości dodatku cukru znajdziemy w pieczywie, sosach, batonach musli, a nawet jogurtach.
Na szczęście dobra wiadomość jest taka, że możemy dostosować nasze kubki smakowe do przyjmowania mniejszej ilości cukru. Ograniczenie ilości spożywanych cukrów sprawia, że mniej słodkie potrawy wydają nam się słodsze.
Oto kilka wskazówek jak poradzić sobie z cukrowym głodem:
1. Jedz regularnie – jedz trzy posiłki i dwie przekąski lub pięć małych posiłków dziennie. Nieregularne jedzenie sprawia, że poziom cukru we krwi spada, co wpływa na odczuwanie głodu i częstsze ochoty na słodkie przekąski.
2. Wybieraj „pierwotne” jedzenie – im bliżej żywność jest w jej pierwotnej postaci, tym mniej przetworzonego cukru będzie zawierała.
3. Zjedz śniadanie złożone z białka i tłuszczu – śniadanie pełne węglowodanów i słodkich lub bogatych w skrobię potraw jest najgorszą opcją, ponieważ skutkuje zachciankami przez cały dzień.
4. Staraj się dodawać dobre źródło białka i/lub tłuszczu do każdego posiłku – pomaga to kontrolować poziom cukru we krwi.
5. Dodawaj przyprawy – cynamon, gałka muszkatołowa, goździki i kardamon w naturalny sposób osłodzą potrawy i zmniejszą apetyt.
6. Ruszaj ciałem – ćwicz, tańcz, biegaj, uprawiaj jogę. Niezależnie od tego, co wybierzesz, ruch pomoże zmniejszyć napięcie, zwiększy energię i zmniejszy potrzebę podniesienia poziomu cukru.
7. Dobrze się wyśpij – kiedy jesteśmy zmęczeni, często używamy cukru jako energii, aby zapobiegać wyczerpaniu.
8. Zrób detoks – detoksykacja zmniejsza apetyt na cukier.
9. Nie trzymaj słodkich przekąsek w domu i w pracy – trudno jest podjadać coś, czego nie ma.
10. Nie zastępuj cukru sztucznymi słodzikami.
11. Wypij szklankę wody - odwodnienie może wzmagać apetyt.
Tekst: Martyna Ludwiniak