Czym jest efekt negatywności?

Wszyscy mamy tendencję do przywiązywania większej wagi do negatywnych doświadczeń niż pozytywnych lub neutralnych doświadczeń. W psychologii nazywają to efektem negatywności. 

Zdję­cia: Pablo Vare­la z Unsplash

Sku­pia­my się na nega­ty­wach nawet jeśli są one mało istot­ne lub w ogó­le nie­istot­ne. Wyobraź­cie sobie nastę­pu­ją­cą sytu­ację – jeste­ście w pięk­nym, hote­lo­wym poko­ju. Wcho­dzi­cie do łazien­ki i widzi­cie w zle­wie duże­go, czar­nej pają­ka. Co zapa­mię­ta­cie? Pięk­ny, luk­su­so­wy pokój czy czar­ne­go pają­ka w zle­wie? Zgod­nie z teo­rią więk­szość ludzi zapa­mię­ta incy­dent z pają­kiem, ponie­waż nega­tyw­ne doświad­cze­nia mają nas nich więk­sze zna­cze­nie niż pozy­tyw­ne. Zja­wi­sko to nazwa­ne zosta­ło efek­tem nega­tyw­no­ści. Nawet pod­czas wybo­rów, czę­ściej gło­su­je­my na kan­dy­da­ta nie z powo­du jego zasług, ale z powo­du nega­tyw­nych infor­ma­cji o jego przeciwniku.

Jeśli przy­po­mni­cie sobie dobre sło­wa, któ­re powie­dzie­li wam przy­ja­cie­le lub współ­pra­cow­ni­cy, oka­zu­je się, że przez chwi­lę poczu­li­ście się miło, a potem szyb­ko o tym zapo­mnie­li­ście. 

Porów­naj­cie to z jed­ną zło­śli­wą uwa­gą, któ­rą otrzy­ma­li­ście. Praw­do­po­dob­nie pochło­nę­ło to wasze myśli na cały dzień. W jed­nej z bajek dla dzie­ci boha­ter stwier­dza, że „dobre rze­czy trwa­ją osiem sekund… Złe rze­czy trwa­ją trzy tygodnie.”

Skąd bierze się negatywne nastawienie?

Nasza skłon­ność do zwra­ca­nia więk­szej uwa­gi na nega­tyw­ne rze­czy jest praw­do­po­dob­nie wyni­kiem ewo­lu­cji. Daw­niej, zwra­ca­nie uwa­gi na nie­bez­piecz­ne zagro­że­nia na było kwe­stią życia i śmier­ci. Te jed­nost­ki, któ­re były bar­dziej wraż­li­we na nie­bez­pie­czeń­stwo i któ­re zwra­ca­ły więk­szą uwa­gę na złe rze­czy wokół sie­bie, mia­ły więk­sze szan­se na prze­trwa­nie. 

Nega­tyw­ne nasta­wie­nie to nasza ten­den­cja nie tyl­ko do łatwiej­sze­go reje­stro­wa­nia nega­tyw­nych wyda­rzeń, ale też do zatrzy­my­wa­nia się na tych wyda­rze­niach. To zja­wi­sko psy­cho­lo­gicz­ne wyja­śnia, dla­cze­go złe pierw­sze wra­że­nia mogą być tak trud­ne do prze­zwy­cię­że­nia i dla­cze­go trau­my z prze­szło­ści mogą mieć tak dłu­go utrzy­mu­ją­ce się skut­ki. Mamy ten­den­cję do lep­sze­go zapa­mię­ty­wa­nia trau­ma­tycz­nych doświad­czeń, przy­po­mi­na­nia sobie nagan, reago­wa­nia sil­nej na nega­tyw­ne bodź­ce, myśle­nia o nega­tyw­nych rze­czach czę­ściej niż o pozy­tyw­nych, reago­wa­nia sil­niej na zda­rze­nia nega­tyw­ne niż na pozy­tyw­ne. 

Wie­my, że nega­tyw­ne nasta­wie­nie wpły­wa na odbiór przez nas innych ludzi, w związ­ku z tym może wpły­wać na nasze rela­cje z inny­mi oso­ba­mi na róż­ne spo­so­by. Przy­kła­do­wo, może pro­wa­dzić nas do zakła­da­nia naj­gor­sze­go w ludziach, któ­rych jesz­cze nie zna­my. Nasze pierw­sze nega­tyw­ne prze­ko­na­nia mogą wpły­wać na nasze póź­niej­sze inte­rak­cje z tymi ludź­mi. 

Zgod­nie z kon­cep­cją nega­tyw­ne­go nasta­wie­nia, jeden błąd może pro­wa­dzić nas do odbie­ra­nia nega­tyw­nych wyda­rzeń jako waż­niej­sze niż pozy­tyw­ne. Podob­nie może­my postrze­gać czy­jeś wpad­ki jako bar­dziej istot­ne w porów­na­niu z pozy­tyw­ny­mi zachowaniami.

Jak walczyć z efektem negatywności?

1. Zacznij zwra­cać uwa­gę na rodzaj myśli, któ­re poja­wia­ją się w two­jej gło­wie. Nega­tyw­na roz­mo­wa z samym sobą kształ­tu­je spo­sób, w jaki myślisz o sobie i innych.
2. To, jak mówisz do sie­bie o wyda­rze­niach, doświad­cze­niach i ludziach, odgry­wa dużą rolę w kształ­to­wa­niu spo­so­bu, w jaki inter­pre­tu­jesz te wyda­rze­nia. Kie­dy zauwa­żysz, że inter­pre­tu­jesz coś w nega­tyw­ny spo­sób lub kon­cen­tru­jesz się tyl­ko na nega­tyw­nym aspek­cie danej sytu­acji, poszu­kaj spo­so­bów na spoj­rze­nie na te wyda­rze­nia w bar­dziej pozy­tyw­ny sposób.
3. Jeśli zauwa­żysz, że kon­cen­tru­jesz się w myślach na nie­przy­jem­nym wyda­rze­niu, spró­buj skie­ro­wać swo­ją uwa­gę gdzie indziej i zaan­ga­żuj się w dzia­ła­nie, któ­re przy­nie­sie ci radość.

Pozna­nie jak dzia­ła nega­tyw­ne nasta­wie­nie jest pierw­szym kro­kiem do prze­zwy­cię­że­nia jego poten­cjal­ne­go, nega­tyw­ne­go wpły­wu na nasze życie i relacje.

Tekst: Mar­ty­na Ludwiniak

Komentarze

komentarzy