Jak sobie radzić z kryzysowym zmęczeniem? 

Rok 2020 nas nie rozpieszcza. Pandemia COVID-19 od miesięcy jest dla wszystkich poważnym źródłem zmartwień i stresu (w dodatku bez bliskiego końca). Dodatkowo dochodzi do różnych protestów na tle politycznym i społecznym. Wielu z nas odczuwa szeroki wachlarz negatywnych emocji, takich jak smutek, niepokój, złość i strach. Jeszcze inni czują się po prostu nieustannie zmęczeni. Ten stan emocjonalny został nazwany „kryzysowym zmęczeniem”.

Zdję­cia: Joshua Raw­son-Har­ris z Unsplash

Media spo­łecz­no­ścio­we, któ­re kie­dyś kon­cen­tro­wa­ły się na dzie­le­niu się osią­gnię­cia­mi, rodzin­ny­mi podró­ża­mi i chwi­la­mi szczę­ścia, są teraz wypeł­nio­ne nega­tyw­ny­mi i sprzecz­ny­mi infor­ma­cja­mi oraz poli­tycz­ny­mi sprzecz­ka­mi. Coraz wię­cej mówi się o tym, że wzra­sta licz­ba nawro­tów do alko­ho­li­zmu, zaży­wa­nia nar­ko­ty­ków oraz samo­bójstw. Pro­ble­my ze zdro­wiem psy­chicz­nym pogłę­bia nie­pew­ność, co przy­nie­sie nowy dzień. Czy zara­żę się wiru­sem? Umrę, a może będę zara­żać innych, jeśli nie mam żad­nych obja­wów? A może stra­cę pra­cę? Lista pytań bez odpo­wie­dzi jest bar­dzo długa.

Ten stan emo­cjo­nal­ny, któ­re­go wie­lu z nas doświad­cza, został nazwa­ny kry­zy­so­wym zmę­cze­niem, któ­re jest iden­ty­fi­ko­wa­ne jako „reak­cję na nie­usta­ją­cy stres, któ­ra powo­du­je fizycz­ne odrę­twie­nie lub zmę­cze­nie”. Cho­ciaż obec­nie nie jest kla­sy­fi­ko­wa­ne jako zabu­rze­nie kli­nicz­ne, praw­do­po­do­bień­stwo, że zosta­nie ono doda­ne do tej kla­sy­fi­ka­cji jest wyso­ce prawdopodobne.

Badacze zidentyfikowali cztery etapy zmęczenia kryzysowego:

1. Etap hero­icz­ny – wystę­pu­je na począt­ku kry­zy­su, poszcze­gól­ne jed­nost­ki łączą się w jed­ność, aby wspól­nie usta­lić, jak przetrwać.

2. Etap mie­sią­ca mio­do­we­go – to reak­cja na począt­ko­wy suk­ces, któ­ry poja­wia się, gdy ludzie czu­ją, że wszy­scy pły­ną na jed­nej, tej samej łodzi i podej­mu­ją te same kro­ki nie­zbęd­ne do przetrwania.

3. Etap roz­cza­ro­wa­nia – poja­wia się, gdy jed­nost­ki zaczy­na­ją czuć się wyczer­pa­ne fizycz­nie i emocjonalnie.

4. Etap zmę­cze­nia – nasz orga­nizm nie jest w sta­nie utrzy­mać wyso­kie­go pozio­mu kor­ty­zo­lu przez dłu­gi czas. Skut­ku­je to wypa­le­niem, któ­re może spo­wo­do­wać wyco­fa­nie się z życia spo­łecz­ne­go i więk­szą skłon­ność do podej­mo­wa­nia ryzy­kow­nych zacho­wań, takich jak nad­uży­wa­nie alko­ho­lu, nar­ko­ty­ki i pró­by samobójcze.

Obja­wy zmę­cze­nia kry­zy­so­we­go mogą prze­bie­gać w jed­nym z dwóch kie­run­ków. Jed­nym z nich jest stan nad­po­bu­dli­wo­ści lub wyso­kie­go lęku, w któ­rym ludzie są tak roz­draż­nie­ni, że nawet mała rzecz wypro­wa­dza ich z rów­no­wa­gi. Dru­gi kie­ru­nek to wyco­fa­nie się. Ludzie nie oka­zu­ją nie­po­ko­ju i nie przej­mu­ją się rze­cza­mi, któ­re nale­ży zro­bić lub kon­se­kwen­cja­mi, któ­re mogą wynik­nąć z kry­zy­su. 

Cho­ciaż nie zawsze może­my unik­nąć zmę­cze­nia kry­zy­sem, są rze­czy, któ­re może­my zro­bić, aby to je zmniej­szyć. Zadbaj­my o dobre samo­po­czu­cie. Zdro­we odży­wia­nie, sen i ćwi­cze­nia fizycz­ne to pod­sta­wa. Ogra­nicz­my media spo­łecz­no­ścio­we, prze­stań­my mieć dostęp do wia­do­mo­ści 24 godzi­ny na dobę przez 7 dni w tygo­dniu. Sta­raj­my się zastą­pić nega­tyw­ne emo­cje dobry­mi, praw­dzi­wy­mi uczu­ciam. Zaan­ga­żuj­my się w czyn­no­ści, któ­re lubi­my i może­my bez­piecz­nie wyko­ny­wać. Może­my też spró­bo­wać jogi lub medy­ta­cji, któ­re zmniej­sza­ją stres i popra­wia­ją samo­po­czu­cie. Jeśli to nie wystar­czy pamię­taj­my, że zawsze może­my zwró­cić się o pomoc do specjalisty.

Tekst: Mar­ty­na Ludwiniak

Komentarze

komentarzy