Tekst: Kata­rzy­na Kałaska
Zdję­cia: Vers-24

Uwiel­bia­na za zapach, smak i pobu­dza­ją­ce wła­ści­wo­ści. Dla nie­któ­rych jest prio­ry­te­tem zaraz po prze­bu­dze­niu. Czy jest jed­nak bez­piecz­na dla nasze­go zdrowia?

W kawie znaj­du­je się ponad 700 sub­stan­cji che­micz­nych (oprócz kofe­iny). Są to m.in. węglo­wo­da­ny, pro­te­iny, tłusz­cze, kwa­sy roślin­ne, alka­lo­idy, mine­ra­ły i sub­stan­cje aro­ma­tycz­ne. Ich pro­por­cja i ilo­ści zale­żą od tego czy są to ziar­na palo­ne, suro­we czy goto­wa­ne w naparze.

Wszyst­kie gatun­ki rodza­ju Cof­fea nale­żą do rodzi­ny Rubia­ce­ae liczą­cej 500 rodza­jów i 6 tysię­cy gatun­ków. W han­dlu wyod­ręb­nio­ne są dwa głów­ne gatun­ki mają­ce wie­le odmian: Cof­fea Ara­bi­ka (oko­ło 60% świa­to­wej pro­duk­cji) i Cof­fea Cane­pho­ra (robu­sta). Smak ara­bi­ki jest łagod­ny w sto­sun­ku do robu­sty, posia­da też dwa razy mniej kofeiny.

Kofe­ina, w natu­ral­nym śro­do­wi­sku pro­du­ko­wa­na jest przez rośli­ny w celach ochron­nych przed szkod­ni­ka­mi. W bar­dzo dużym stę­że­niu jest tru­ją­ca. Jej dzia­ła­nie po godzi­nie od dosta­nia się do orga­ni­zmu jest naj­więk­sze. Zwięk­szo­ne stę­że­nie utrzy­mu­je się przez oko­ło 4 godzi­ny. W prze­ciw­nień­stwie do alko­ho­lu, meta­bo­lizm tej sub­stan­cji zacho­dzi szyb­ciej w przy­pad­ku kobiet niż męż­czyzn (wyją­tek sta­no­wią kobie­ty przyj­mu­ją­ce tablet­ki anty­kon­cep­cyj­ne i będą­ce w ciąży).

 Umiar­ko­wa­ne spo­ży­cie kofe­iny (do oko­ło 400 mg/dobę) nie sta­no­wi zagro­że­nia dla orga­ni­zmu – nie wpły­wa na wzrost ryzy­ka wystą­pie­nia cho­rób ser­co­wo- naczy­nio­wych czy zmniej­sze­nie gęsto­ści mine­ral­nej kości u osób spo­ży­wa­ją­cych wła­ści­wą ilość wap­nia. Daw­ka śmier­tel­na wyno­si 100 g.

Z sze­re­gu badań nauko­wych (m.in. Posi­ti­vel­ly Cof­fee Pro­gram­me) prze­pro­wa­dzo­nych przez Insty­tut Infor­ma­cji Nauko­wej o Kawie i Mię­dzy­na­ro­do­wą Orga­ni­za­cję Kawy wyni­ka, że umiar­ko­wa­ne picie kawy jest w peł­ni bez­piecz­ne i nie sta­no­wi żad­ne­go zagro­że­nia dla zdro­wia. Co wię­cej, nie­któ­re sub­stan­cje mogą mieć dzia­ła­nie pre­wen­cyj­ne w nie­któ­rych cho­ro­bach np. nowotworach.

Na korzyść kawy przemawiają następujące argumenty:

•  zawie­ra poli­fe­no­le (głów­nie kwas chlo­ro­ge­no­wy, chi­no­wy i kawo­wy) mają­ce dzia­ła­nie prze­ciw­no­wo­two­ro­we z uwa­gi na aktyw­ność anty­ok­sy­da­cyj­ną i nisz­cze­nie wolnch rodników,
• zapo­bie­ga­ją pro­ce­som wystę­pu­ją­cym w miaż­dży­cy (hamo­wa­nie powsta­wa­nia blasz­ki miażdżycowej),
• poli­fe­no­le dzia­ła­ją prze­ciw­za­pal­nie, prze­ciw­bak­te­ryj­nie, wydłu­ża­ją pro­ces roz­kła­du wita­mi­ny C,
• z tri­go­ne­li­ny zawar­tej w kawie, pod­czas pro­ce­su pale­nia, powsta­je wita­mi­na PP,
• kofe­ina przy­spie­sza spa­la­nie tkan­ki tłuszczowej,
• uwa­ża się, że może obni­żać ryzy­ko wystą­pie­nia cukrzy­cy typu 2.

Nato­miast na nie­ko­rzyść kawy prze­mia­wia to, że jej dłu­go­trwa­łe i nad­mier­ne (powy­żej 500–600 mg dzien­nie) spo­ży­wa­nie może uza­leż­niać i powo­do­wać uczu­cie nie­po­ko­ju, nad­po­bu­dli­wość, bóle gło­wy, bez­sen­ność, pro­ble­my z żołąd­kiem czy nawet arytmię.

 Oso­by z cho­ro­ba­mi psy­chicz­ny­mi powin­ny uwa­żać na nad­mier­ną ilość kawy, ponie­waż może nasi­lać obja­wy cho­rób i obni­żać dzia­ła­nie leków. Rów­nież kobie­ty w cią­ży i w cza­sie lak­ta­cji są gru­pą, któ­ra musi zwra­cać uwa­gę na dzien­ną dopusz­czal­ną daw­kę kofe­iny (do oko­ło 300 mg). Oso­by piją­ce zbyt dużą ilość kawy mogą mieć pro­ble­my z pra­wi­dło­wym stę­że­niem we krwi magne­zu, wap­nia i pota­su, ponie­waż wzma­ga ona wyda­la­nie tych skład­ni­ków mine­ral­nych z moczem. Oprócz tego, pod­czas pale­nia zia­ren wydzie­la się akry­lo­amid – sub­stan­cja uzna­na za poten­cjal­nie kan­ce­ro­gen­ną. Nie­wąt­pli­wie kawy powin­ny uni­kać oso­by star­sze cier­pią­ce na nad­ci­śnie­nie tęt­ni­cze oraz palacze.

W fili­żan­ce kawy roz­pusz­czal­nej (spo­rzą­dzo­nej z 1–2 łyże­czek) może znaj­do­wać się oko­ło 60–80 mg kofe­iny, nato­miast w espres­so oko­ło 100 mg. Szklan­ka czar­nej kawy parzo­nej może zawie­rać nawet 200 mg. W zależ­no­ści od tego jaką kawę wybie­ra­cie, powin­ni­ście kie­ro­wać się ilo­ścią. Fili­żan­ka czy dwie jesz­cze niko­mu nie zaszko­dzi­ły, nato­miast 4–5 może w dłuż­szej per­spek­ty­wie odbić się na zdro­wiu. Umiar jest więc zalecany.

For Vers-24 , Warsaw

_____

POLECAJCIE:

Komentarze

komentarzy